Χρ. Σπανομανώλης: «Ξεπλήρωσα έναν όρκο…»

 

Η συγκλονιστική μαρτυρία ενός Έλληνα επιζώντα της Μικρασίας!

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Πριν από 70 ολόκληρα χρόνια, στο φύλλο της Παρασκευής 30 Σεπτεμβρίου 1955, η εφημερίδα Έθνος δημοσίευσε μία πρωτοσέλιδη αναγγελία: Με έναρξη τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου και σε καθημερινές συνέχειες, ξεκινούσε μία παράθεση αποσπασμάτων (ουσιαστικά ήταν προδημοσίευση ενός βιβλίου, που κυκλοφόρησε σύντομα) του ημερολογίου ενός στρατιώτη που είχε καταφέρει να επιστρέψει ζωντανός από την «κόλαση» της αιχμαλωσίας του, ύστερα από την κατάρρευση του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στη Μικρά Ασία, τον Αύγουστο του μοιραίου 1922.

Ο αφηγητής ονομάζεται Χριστόφορος Α. Σπανομανώλης και είχε γεννηθεί στη Σμύρνη (της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) το 1900. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου υπηρέτησε αναγκαστικά (ως οθωμανός υπήκοος) στον τουρκικό στρατό, ενώ μετά την ελληνική απόβαση (Μάιος 1919) αυτομόλησε μαζί με τα δύο του αδέλφια και κατατάχθηκαν στις τάξεις των ελληνικών δυνάμεων. Όντας τηλεφωνητής, ήταν σε θέση να αντιλαμβάνεται "από πρώτο χέρι" τις εξελίξεις, ιδιαίτερα εκείνες που οδήγησαν στο «σπάσιμο» του μετώπου και στην άτακτη υποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων. Αιχμαλωτίστηκε, όπως και τα δύο του αδέλφια, υπέμεινε μαρτύρια και στερήσεις, αλλά, σε αντίθεση με εκείνα, επέζησε και κατάφερε να γυρίσει στην Ελλάδα έναν χρόνο αργότερα, με τη συμφωνίαπερί ανταλλαγής των αιχμαλώτων.