Τετενές και Καραμουρτζούνης: Οι αμφιλεγόμενοι!

 

Ο (απολαυστικός ως "Μαυρογυαλούρος")
ηθοποιός Λάμπρος Κωνσταντάρας.

(Γράφει ο Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

Υπάρχουν κάποια επώνυμα, που είτε από συγκυρία είτε δικαιολογημένα, έχουν αποκτήσει έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα στο δημόσιο λόγο και η εκφορά τους συνδυάζεται συχνά με μία διάθεση κυνικού αστεϊσμού. Όσο πιο αμφιλεγόμενος μείνει κάποιος, με τη δράση και τα έργα του στο συνολικό θυμικό, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να μνημονεύεται (όχι πάντα ευχάριστα) από τις επόμενες γενιές. Ας ασχοληθούμε με δύο από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπων αυτής της κατηγορίας.

Προεκλογική αφίσα.

Ο Αδαμάντιος Καραμουρτζούνης (1906 - ?) ήταν Έλληνας φιλάνθρωπος^[1], γνωστός σαν "φίλος των φτωχών" (αντιπρόσωπος στην Ελλάδα της "διεθνούς ενώσεως φιλανθρώπων") και ακτιβιστής υπέρ τους^[2], γεννημένος στη Χαλκίδα το 1906, ο οποίος έδρασε κυρίως τη δεκαετία του ’60. Έμπορος μηχανημάτων και ανταλλακτικών στον Πειραιά, με την ανθρωπιστική του δράση βοήθησε πολλές πτωχές οικογένειες βασισμένος σε δημόσιες δωρεές (εράνους) τις οποίες οργάνωνε σε κεντρικά σημεία της Αθήνας με άμεσο τρόπο^[3]. Συγκεκριμένα είχε τοποθετήσει μεγάλα κιβώτια εν είδει «κουμπαράδων» πλησίον πολυσύχναστων σημείων ή και έξω από δημόσια κτίρια κλπ μέσα στα οποία οι ενδιαφερόμενοι έριχναν τον οβολό τους «υπέρ των φτωχών». Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνταν συνήθως κάθε Κυριακή έξω από Ιερούς Ναούς, μετά τη Θεία Λειτουργία. Από τα χρήματα που συγκέντρωνε οργάνωνε συσσίτια και κοινωφελείς εκδηλώσεις, εκδρομές σε Μονές, ενώ τροφοδοτούσε όσες οικογένειες είχαν ανάγκη οικονομικής στήριξης κι ακόμη, χρηματοδοτούσε ο ίδιος τη λειτουργία αρκετών κρατικών εκπαιδευτικών μονάδων και ιδρυμάτων, όπως δημοτικά σχολεία, παρθεναγωγεία κλπ. Με τον τρόπο αυτό, ο Καραμουρτζούνης, κατά πολλούς αμφιλεγόμενος^[4], είχε, περίπου, αντικαταστήσει το Κράτος, στον τομέα της Πρόνοιας ^[5]. Παρά την ανθρωπιστική του δράση, ο Καραμουρτζούνης, λόγω και της άγνοιας κάποιων νόμων, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα με τη δικαιοσύνη. Χαρακτηριστικά, αναφέρονται σε εφημερίδες της εποχής, παραπομπές του σε διάφορες δίκες, για διάφορες κατηγορίες, όπως για φοροδιαφυγή, παραχώρηση προς πώληση δασικών εκτάσεων, παράνομων εράνων κλπ. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο Καραμουρτζούνης απαλλάχθηκε των κατηγοριών, ωστόσο, στο φύλλο της εφημερίδας "Μακεδονία" με ημερομηνία 19 Μαΐου 1974, σελ. 3 ("Εις Μάνδραν Αττικής τέσσερα άτομα επώλησαν ως οικόπεδα δασικήν έκτασιν. Θα δικασθούν εις Βόλον την 12ην Ιουνίου") αναφέρεται ότι ήταν κρατούμενος στις φυλακές Κορυδαλλού. Τον Οκτώβριο του 1963 ο Καραμουρτζούνης ίδρυσε πολιτικό κόμμα, σε σκοπό τη συμμετοχή του στις επικείμενες εκλογές^[6]. Τη δεκαετία του '70 εργάσθηκε ως κτηματομεσίτης στην πόλη των Ιωαννίνων, ενώ συχνά αναλάμβανε τη μεταφορά καρδιοπαθών στο εξωτερικό, προκειμένου να τους χορηγηθεί χειρουργική θεραπεία, καλύπτοντας εκείνος το κόστος^[7].

Εφημερίδα Έθνος, φύλλο της 26.6.1965.

Παραπομπές

1.       ↑ Φύλλο εφημερίδας «Έθνος» της 28 Οκτωβρίου 1966, σελ. 7 : «Εκδρομή εις Άγιον Νεκτάριον Αιγίνης»

2.       ↑ Φύλλο εφημερίδας "Εμπρός" της 15 Απριλίου 1961, σελ. 6: "Θα σταυρωθώ στο Σύνταγμα" (συντάκτης: Γ. Βελαχουτάκος) Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στις 13/12/2019

3.       ↑ Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, Τεκμήριο D 2263

4.       ↑ Φύλλο εφημερίδας "Ριζοσπάστης" της 11 Δεκεμβρίου 1980 σελ. 7: "Τα οικόπεδα Καραμουρτζούνη" Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στις 13/12/2019

5.       ↑ «Κώστας Π. Μανιάς, «Οι Καραμουτζούνιδες»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017.

6.       ↑ Φύλλο εφημερίδας "Ελευθερία" της 10 Οκτωβρίου 1963, σελ. 8: "Αι κατατεθείσαι εις τον Άρειον Πάγον δηλώσεις δια τα ονόματα και εμβλήματα των κομμάτων" Ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας στις 6/3/2021

7.       ↑ Φύλλο εφημερίδας "Μακεδονία", της 24 Αυγούστου 1972, σελ. 7: "Καρδιοπαθείς θα χειρουργηθούν δωρεάν με μεσολάβησιν του κ. Καραμουρτζούνη".

 [Πηγή: Το σχετικό λήμμα μου, στην ελληνική βικιπαίδεια].

"Αχνάρι" του Λέφα - Τετενέ (Αθήνα, 2025).

ΟΘΩΝ ΛΕΦΑΣ - ΤΕΤΕΝΕΣ

Ένας γνωστός μεγαλοεργολάβος, από αυτούς που με την αντιπαροχή του (γηραιού) Καραμανλή άλλαξαν ουσιωδώς (προς το χειρότερο, όπως φάνηκε εκ των πραγμάτων) την πόλη της Αθήνας ήταν και ο Όθων Κ. Λέφας Τετενές. Υποψήφιος της Ε.Ρ.Ε. στη Β’ Αθήνας, αλλά και πρόεδρος του Πανιωνίου Γ.Σ. ο άνθρωπος αυτός υπήρξε μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του προηγούμενου αιώνα. Ωστόσο, η πολιτική και τα διοικητικά του αθλητισμού δεν ήταν οι μοναδικοί τομείς με τους οποίους ασχολήθηκε. Κατά μία εκδοχή ήταν ο εγγονός του συνονόματού του, εκατομμυριούχου (γεννημένου το 1851στα Βαλσαμάτα της Κεφαλλονιάς) ευεργέτη και μεγαλο-πλοιοκτήτη στη Βραΐλα της Ρουμανίας.

Ένας πολυπράγμων και ιδιαίτερα φιλόδοξος επιχειρηματίας…

H Edsel ήταν μια θυγατρική εταιρεία που ίδρυσε η Ford Αμερικής το 1957, με σκοπό να καλύψει όσον το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς. Το εγχείρημα, ωστόσο, αποδείχθηκε ως μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες στην ιστορία της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας. Μόλις δυο χρόνια μετά την έναρξη της παραγωγής, η Ford απέσυρε την φίρμα Edsel από την αγορά. Η αναπτυσσόμενη (μεταπολεμικώς) οικονομία της Ελλάδας, όμως, είχε από νωρίς εμπλακεί στη διαδικασία αυτή. Αποκλειστικός αντιπρόσωπος της Αμερικανικών συμφερόντων εταιρείας στη χώρα μας, από τα τέλη του 1957, ήταν (ποιος άλλος;) ο  Όθων Τετενές. Τα κεντρικά γραφεία καθώς και η έκθεση των αυτοκινήτων στεγάζονταν επί της Λεωφόρου Συγγρού 110. Το δε συνεργείο (service) που διέθετε, βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Πατησίων 181 & Κύπρου.

Όθων Λέφας Τετενές
(Γεώργ. Ιακωβίδης, ελαιογραφία, περ. 1915)

Και όχι μόνο…

Ο Τετενές δεν ασχολήθηκε μόνο με το εμπόριο αυτοκινήτων. Αυτή ήταν μόνο μια από τις (πολλές) δραστηριότητες που ανέπτυξε, όπως προ-είπαμε. Αν εστιάσουμε περισσότερο στη μορφή του, αντιλαμβανόμαστε ότι επρόκειτο για έναν πλούσιο μεγαλοκτηματία και γενικό διευθυντή της εταιρείας " Όθων Λέφας-Τετενές & Σία" με παρουσία στο χώρο των κατασκευών. Επίσης ίδρυσε την " Όθων Κ. Λέφας-Τετενές  Ξενοδοχιακαί & Τουριστικαί Επιχειρήσεις Α.Ε."

Περιπέτειες με το Νόμο…

Το όνομα του απασχόλησε έντονα τον ημερήσιο Τύπο, σχετικά με τη δίκη που αφορούσε το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Μεγάρου Βούρου στο Σύνταγμα. Αρχικά είχε κατηγορηθεί ότι παρουσίασε πλαστά έγγραφα της διαθήκης του αρχικού ιδιοκτήτη (Δημ. Βούρου) όμως στο τέλος αθωώθηκε. Ο δικαστικός αγώνας είχε ξεκινήσει στα τέλη του 1958 και έληξε στα μέσα του 1963. Τελικά το ακίνητο πέρασε στα χέρια του και λίγο αργότερα κατεδαφίστηκε με σκοπό την ανέγερση πολυώροφου ξενοδοχείου (Athens Plaza).

Κάτοικος… Εκάλης!

Μέσα σε αυτό το διάστημα (αρχές δεκαετίας '60) ο  Όθων Λέφας-Τετενές είχε κατέβει και στον στίβο της πολιτικής, ως υποψήφιος βουλευτής της Ε.Ρ.Ε του Κων. Καραμανλή, στη Β' Εκλογική Περιφέρεια Αθηνών. Η προσπάθειά του, μάλιστα, να εμφανίσει ένα λαϊκό προφίλ, προκειμένου να αντλήσει ψήφους από το εκλογικό σώμα της Περιφέρειάς του, αποτυπώθηκε γλαφυρά σε κάποια ευτράπελα περιστατικά. Όπως αναφέρει η εφημερίδα ‘Ριζοσπάστης’ [https://www.rizospastis.gr/story.do?id=2181168] κατά τη διάρκεια της προσέλευσής του (με την πολυτελή του Κάντιλακ και με τη συνοδεία οδηγού) σε συγκέντρωση στο Περιστέρι, δήλωσε πομπωδώς προς το εμβρόντητο πλήθος: «Γνωρίζω εγώ από προβλήματα των λαϊκών συνοικιών, διότι κατοικώ εις την Εκάλην!»

Και εκδότης! (μεταξύ τόσων ακόμη…)

Όμως οι δραστηριότητες του επεκτάθηκαν και στον χώρο των εντύπων, ως εκδότης και διευθυντής του περιοδικού "Ο Αιών". Ήταν ένα μηνιαίο έντυπο πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιεχομένου. Υπήρξε, επίσης, Πρόεδρος του "Ελληνικού Εθνικού Οργανισμού Αποδήμου Ελληνισμού". Επιπλέον, το 1958 είχε εκλεγεί ως Α' Αντιπρόεδρος της νεοσύστατης -τότε- Πανελληνίου Ενώσεως Ιδιοκτητών Αυτοκινήτων και Τουρισμού Ι.Χ. Όσον αφορά στην " Όθων Κ. Λέφας-Τετενές Ε.Π.Ε", εκτός από την αντιπροσωπεία της Edsel, είχε αναλάβει ταυτόχρονα και τη διάθεση των μοντέλων της Ford Werke Δ. Γερμανίας (επιβατικά & φορτηγά). Είναι άγνωστο αν συνέχισε με αυτά και μετά την απόσυρση της Edsel από την αγορά, στα τέλη του 1959.

Πηγές.

• https://www.avgi.gr/tehnes/241709_odos-asomaton
• https://hellenicmotorhistory.blogspot.com/2017/09/edsel.html