Σαν σήμερα: Το νεανικό αίμα έβαψε την άσφαλτο!

(Γράφει ο Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

Στις 22 Ιουλίου του 1943 ο αθηναϊκός λαός ξεσηκώθηκε εναντίον της απόφασης των Γερμανών κατακτητών να παραχωρήσουν τον έλεγχο ολόκληρης της Μακεδονίας στους Βουλγάρους. Η παραχώρηση αυτή είχε προβληθεί εκ μέρους τους ως αναγκαία για στρατιωτικούς λόγους, μετά τη διαφαινόμενη κατάρρευση της Ιταλίας (οι δυτικοί σύμμαχοι είχαν ήδη αποβιβαστεί στη Σικελία). Επιπλέον, η Βέρμαχτ είχε εμπλακεί την ίδια περίοδο στη μάχη του Κουρσκ στα εδάφη της Ε.Σ.Σ.Δ. και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν στο κρισιμότερο σημείο του. Ήταν μία ιστορική καμπή, που θα έκρινε πολλά για την τελική έκβαση της αιματηρής αναμέτρησης. 

Όταν λοιπόν στις αρχές Ιουλίου έγινε γνωστή η παραπάνω πρόθεση της γερμανικής ηγεσίας, διαδηλώσεις διαμαρτυρίας ξεκίνησαν να οργανώνονται σε όλη την κατεχόμενη χώρα. Το Ε.Α.Μ. προκήρυξε για τις 22 Ιουλίου γενική απεργία στην πρωτεύουσα. Από πολύ νωρίς το πρωί, ενθουσιώδεις συγκεντρώσεις πολιτών ξεκίνησαν από τις γειτονιές, συγκλίνοντας σταδιακά προς το κέντρο. Υπολογίζεται ότι εκείνη την καυτή ημέρα του Ιουλίου, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι μαζεύτηκαν στην Αθήνα, διατρανώνοντας έτσι με αποφασιστικό τρόπο την ακλόνητη αντίδρασή τους ενάντια στην παράδοση των μακεδονικών εδαφών στους Βούλγαρους φασίστες.

Αφίσα της εφημερίδας 'Ριζοσπάστης'.

Οι ναζί αντέδρασαν με τη συνήθη βάρβαρη τακτική τους εναντίον αόπλων. Τεθωρακισμένα κινήθηκαν στους δρόμους του κέντρου και στη διασταύρωση της οδού Ομήρου με την Πανεπιστημίου έπεσαν οι πρώτοι νεκροί, όλοι τους νέα παιδιά. Αντιθέτως οι Ιταλοί απέφυγαν να ανοίξουν πυρ κατά των διαδηλωτών, τη στιγμή που νεαροί φοιτητές και φοιτήτριες πρόταξαν τα στήθη τους απέναντι στα τανκς. Η 17χρονη κάτοικος Γκύζη Παναγιώτα Σταθοπούλου που είχε γεννηθεί στις Η.Π.Α., παιδί Ελλήνων μεταναστών από την Ευρυτανία, αναφέρεται ως η πρώτη Ελληνίδα μάρτυρας εκείνης της ημέρας. Ήταν Ε.Π.Ο.Ν.ίτισσα, όπως και η 19χρονη φοιτήτρια της Γαλλικής Ακαδημίας Κούλα Λίλη, που θερίστηκε από τις ριπές των πολυβόλων έχοντας προηγουμένως με τιτάνια αυτοθυσία σκαρφαλώσει πάνω στο σιδερόφραχτο όχημα το οποίο, δευτερόλεπτα πριν είχε συντρίψει το σώμα της συναγωνίστριάς της! Ο 20χρονος Θωμάς Χατζηθωμάς ήταν ο τρίτος κατά σειρά νεκρός, με δεκάδες να ακολουθούν!

Αναθηματική γλυπτή πλάκα με τα ονόματα
των πρώτων πεσόντων ηρώων.

Τουλάχιστον 15 - 30 άνθρωποι δολοφονήθηκαν άνανδρα κατά την πολύωρη διαδήλωση, ενώ υπήρξαν πάνω από τετραπλάσιοι τραυματίες και εκατοντάδες συλληφθέντες. Η πρωτοφανής εναντίωση του ελληνικού λαού υποχρέωσε τη ναζιστική ηγεσία να αναδιπλωθεί, ματαιώνοντας τα σχέδιά της. Για άλλη μία φορά, τα ελληνικά νιάτα σήκωσαν στις πλάτες τους το βάρος της Αντίστασης και απέδειξαν ότι το έθνος των Ελλήνων, όταν το αποφασίσει, μπορεί ενωμένο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την οποιαδήποτε επιβουλή.

• Το χρονικό του γεγονότος: https://www.youtube.com/watch?v=Hb0fvkqojpg