22 Αυγούστου 1922: Η μάχη στη Μικρασία έχει κριθεί!

Εφημερίδα Έθνος, φύλλο της 22.8.1922

Η δραματική κορύφωση της ήττας του ελληνικού στρατού…

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Σαν σήμερα, στις 22 Αυγούστου του 1922 ο ελληνισμός βίωσε μία από τις τραγικότερες εμπειρίες της σύγχρονης ιστορίας του. Η εκστρατεία του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα, όπου έδρευε το επιτελείο του μεγάλου αντιπάλου, Μουσταφά Κεμάλ Πασά, είχε τερματιστεί με τον πλέον οδυνηρό τρόπο. Έπειτα από την αποτυχία του προηγουμένου καλοκαιριού στην πολύνεκρη μάχη του Σαγγάριου, τα ελληνικά τμήματα ήταν καθηλωμένα επί ένα έτος στις γραμμές αμύνης (επί του άξονα Εσκί Σεχίρ – Αφιόν Καραχισάρ) και ανέμεναν στωικά το… μοιραίο. Οι Έλληνες μαχητές είχαν εξαντλήσει κάθε όριο αντοχής και υπομονής. Πτωχά σιτισμένοι, με πεσμένο το ηθικό από την πολύμηνη παραμονή μέσα σε εχθρικό έδαφος, με ελάχιστη ενημέρωση για το τι μέλλει γενέσθαι, αναρωτιούνταν πότε και πως θα έληγε η εκκρεμότητα.

Σαν σήμερα: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ!

ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ 

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Σαν σήμερα, την Τετάρτη 14 Αυγούστου του 1974 -δηλαδή ακριβώς μισό αιώνα πριν- η Τουρκία εξαπόλυσε στην Κύπρο το δεύτερο μέρος του κατακτητικού της σχεδίου για την κατάληψη του βόρειου-ανατολικού τμήματος του νησιού. Το σχέδιο αποκλήθηκε «Αττίλας 2» και στόχευε στην στρατιωτική διείσδυση εντός των ορίων που η τουρκική κυβέρνηση είχε η ίδια καθορίσει, προκειμένου να διασφαλίσει –όπως υποστήριξε- τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας (περίπου 110.000 ανθρώπων) της νήσου. Σημειωτέο ότι με αφορμή (και πρόσχημα) το προδοτικό πραξικόπημα της Κυπριακής Εθνοφρουράς σε βάρος του νόμιμα εκλεγμένου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974) είχε εκδηλωθεί -στις 20 Ιουλίου- η τουρκική εισβολή στη βόρεια ακτή της Κύπρου. Την επιχείρηση αυτή των πολύ  ισχυρών τουρκικών αποβατικών δυνάμεων δε στάθηκε δυνατό να αντιμετωπίσει η Κυπριακή πλευρά, ενώ στον αντίποδα, χαλαρή και καθυστερημένη υπήρξε η αντίδραση της ελληνικής «χούντας». Η Τουρκία, μέσα σε μόλις δύο-τρία 24ωρα είχε καταφέρει τον πρώτο της στόχο, που ήταν η δημιουργία ενός ασφαλούς προγεφυρώματος στην Κυρήνεια. Κάτι το οποίο εν-συνεχεία θα έπαιζε τον πλέον καθοριστικό ρόλο στην όλη εξέλιξη (αλλά και την οριστική έκβαση) της τόσο δραματικής εκείνης κατάστασης.

Σαν σήμερα: Το νεανικό αίμα έβαψε την άσφαλτο!

(Γράφει ο Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

Στις 22 Ιουλίου του 1943 ο αθηναϊκός λαός ξεσηκώθηκε εναντίον της απόφασης των Γερμανών κατακτητών να παραχωρήσουν τον έλεγχο ολόκληρης της Μακεδονίας στους Βουλγάρους. Η παραχώρηση αυτή είχε προβληθεί εκ μέρους τους ως αναγκαία για στρατιωτικούς λόγους, μετά τη διαφαινόμενη κατάρρευση της Ιταλίας (οι δυτικοί σύμμαχοι είχαν ήδη αποβιβαστεί στη Σικελία). Επιπλέον, η Βέρμαχτ είχε εμπλακεί την ίδια περίοδο στη μάχη του Κουρσκ στα εδάφη της Ε.Σ.Σ.Δ. και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν στο κρισιμότερο σημείο του. Ήταν μία ιστορική καμπή, που θα έκρινε πολλά για την τελική έκβαση της αιματηρής αναμέτρησης. 

Μισός αιώνας (1974-2024) από την προδοσία της Κύπρου!

Το έγκλημα της ελληνικής χούντας και ο ρόλος των ισχυρών.

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Κάθε Ιούλιο η σκέψη μας γυρνάει σε εκείνο το τραγικό καλοκαίρι που στέρησε από μία σημαντική μερίδα του Κυπριακού λαού το απαράβατο δικαίωμά της να ζει ελεύθερη στη γη των προγόνων της. Τα ολέθρια γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στην Κύπρο τότε, είχαν ως «ντε φάκτο» αποτέλεσμα το διχασμό της εδαφικής της επικράτειας και την έκτοτε αναγκαστική προσφυγιά εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων της που ουδέποτε επέστρεψαν στις εστίες τους. Πλήγμα στον πολιτικό ευρωπαϊκό πολιτισμό, το πρόβλημα στη μαρτυρική μεγαλόνησο που δεσπόζει εδώ και αιώνες -με το νευραλγικό της ρόλο- στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, συνιστά μία ανοικτή πληγή για τον ελληνισμό. Συμπληρώνεται μάλιστα φέτος μισός ακριβώς αιώνας από το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνώνκαι τη βάρβαρη τουρκική εισβολή που ακολούθησε και που επέβαλλε έκτοτε μία αμετάκλητη, μέχρι τις μέρες μας στρατιωτική κατοχή των πλέον εύφορων περιοχών του νησιού.

Η δολοφονία του Γιάννη Τσιγάντε.

 

Στις 29 Νοεμβρίου 1954, δηλαδή κάτι λιγότερο από  δώδεκα  χρόνια απ’ τη δολοφονία του ήρωα ταγματάρχη Γιάννη Τσιγάντε, ο έγκριτος δημοσιογράφος και λογοτέχνης Γεώργιος Καράγιωργας (1919-2011) δημοσίευσε στην εφημερίδα Έθνος την πρώτη συνέχεια από μία σειρά άρθρων του με τίτλο «Φως στη δολοφονία του Γιάννη Τσιγάντε - η πλέον μυστηριώδης υπόθεση της κατοχής, επί τη βάσει επισήμων στοιχείων και αφηγήσεων των πρωταγωνιστών» σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του Έλληνα αξιωματικού. Ξεκινώντας με το πρώτο άρθρο του, ο συγγραφέας φιλοξένησε δηλώσεις του Χριστόδουλου Τσιγάντε, ο οποίος και το προλόγισε. Στον πρόλογό του λοιπόν και αφού διατύπωνε τη μεγάλη του πικρία για τη μη διαλεύκανση των συνθηκών του θανάτου του αδελφού του, ο Λάκης Τσιγάντες κατέληγε πολύ χαρακτηριστικά: «Νομίζω πως έφτασε ο καιρός να ανοίξει ο βόθρος της κατοχής».

Οι δύο μάχες στο Ινονού (1920-1921)

Οι πρώτες ήττες του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.

(Γράφει ο Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

Η Μικρασιατική εκστρατεία (Μάιος 1919 – Αύγουστος 1922) υπήρξε η μεγαλύτερη επιθετική εξόρμηση του ελληνικού στρατού στα χρονικά. Πέραν του γεγονότος ότι η κατάληξή της αποδείχτηκε καταστροφική για το στράτευμα, όσο και ολέθρια για τους –ομογενείς και άλλους- χριστιανικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, τα αποτελέσματα και οι συνέπειές της εξακολουθούν ακόμη και σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα μετά, να διχάζουν την κοινή γνώμη. Οι δε ‘αντανακλάσεις’ της στην ψυχοσύνθεση του ελληνισμού παραμένουν έντονες, όπως ζωντανή διατηρείται τόσο η συλλογική μνήμη, όσο και η προσπάθεια –με ψυχρό, πλέον βλέμμα στα γεγονότα- να αναλυθούν τα αίτιά της.

Εξαιρετικό το νέο βιβλίο του Ραϋμόνδου Αλβανού.

Ένα ακόμη βιβλίο για τον Εμφύλιο; Όχι!

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Πρόσφατα ολοκλήρωσα την ανάγνωση ενός ακόμη βιβλίου για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), του πιο σημαντικού κατά την άποψή μου ιστορικού γεγονότος της Ελλάδας στον 20^ο αιώνα. Είχα ακούσει πολλά ενθαρρυντικά σχόλια για αυτό το πόνημα, που πραγματικά απόλαυσα. Ο Ραϋμόνδος Αλβανός δεν έγραψε λοιπόν «ένα ακόμη βιβλίο» σχετικά με την πιο αιματηρή σύγκρουση που έλαβε ποτέ χώρα στην πατρίδα μας. Μας πρόσφερε μία ψύχραιμη, αμερόληπτη και διεισδυτική ματιά σε πολλές πτυχές εκείνης της αδελφοκτόνας τραγωδίας, με τη φιλοδοξία, όπως ο ίδιος παραδέχεται, να προσφέρει στον αναγνώστη τη δυνατότητα της ουδέτερης, αντικειμενικής επισκόπησης.

Φάκελος: Εμπρησμοί πολυκαταστημάτων στην Αθήνα.

 

ΜΙΝΙΟΝ - Κατράντζος ΣΠΟΡ (19-12-1980): πλήρης η καταστροφή

Μία ξεχασμένη υπόθεση, που δεν τιμάει τη χώρα μας...

(του Νίκου Δ. – Θ. Νικολαΐδη)

Τα ξημερώματα (3 π.μ.) της Παρασκευής 19 Δεκεμβρίου του 1980, δύο εκκωφαντικές εκρήξεις (που ακούστηκαν με διαφορά μόλις 10 λεπτών) ξύπνησαν τους κατοίκους της Αθηναϊκής πρωτεύουσας! Φωτιές ξέσπασαν αμέσως μετά σε δύο πολυκαταστήματα του κέντρου της Αθήνας, που απείχαν ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους. Το περίφημο ΜΙΝΙΟΝ επί τη Πατησίων (κοντά στην Ομόνοια) και το λαμπερό Κατράντζος ΣΠΟΡ (της γνωστής αλυσίδας) που βρισκόταν στη συμβολή της Σταδίου με την Αιόλου (στα Χαυτεία) έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα, παρανάλωμα του πυρός.

Ο μήνας Δεκέμβριος (μέρα-μέρα)

Προτομή του Μαρδοχαίου Φριζή
στη Χαλκίδα.

(Επιμέλεια - έρευνα: Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

·         1913 (1^η Δεκ.) Η Κρήτη, έπειτα από σχεδόν 2,5 αιώνες σκλαβιάς στους Οθωμανούς (καθώς ο Χάνδακας-Ηράκλειο έπεσε στα χέρια τους ύστερα από πολυετή πολιορκία, το 1669) ενώνεται επίσημα με την υπόλοιπη Ελλάδα.

·         1923 (2 Δεκ.) Γεννιέται στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης των Η.Π.Α.  η κορυφαία μας υψίφωνος Μαρία Κάλλας (κατά κόσμον Μαρία Σοφία Άννα Καικιλία Καλογεροπούλου).

·         1944 (3-4 Δεκ.) Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου 1944: Ένα άοπλο συλλαλητήριο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (Ε.Α.Μ.) στην Πλατεία Συντάγματος στο κέντρο της Αθήνας, γίνεται αφορμή για το ξέσπασμα των αιματηρών «Δεκεμβριανών». Η Αστυνομία κατ’ εντολή του διοικητή της Άγγελου Έβερτ ανοίγει πυρ κατά των διαδηλωτών, ενώ από τις γύρω ταράτσες των πολυκατοικιών μέλη διάφορων ακροδεξιών οργανώσεων πυροβολούν αδιακρίτως τον κόσμο. Τριάντα άνθρωποι πέφτουν νεκροί, ενώ δεκάδες είναι οι τραυματίες. Την επομένη και μετά την κηδεία των θυμάτων, το «λουτρό αίματος» επαναλαμβάνεται, ενώ ήδη το Κ.Κ.Ε. έχει εξαπολύσει Κίνημα για την κατάληψη της Αθήνας, με επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα και άλλα δημόσια κτίρια.

·         1940 (5 Δεκ.) Ο ελληνοεβραίος αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής είναι ο πρώτος ανώτερος αξιωματικός του ελληνικού στρατού που πέφτει μαχόμενος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41. Ο Φριζής πέρασε στην αιωνιότητα όταν, επιχειρώντας κατάληψη αντίπαλης θέσης βορειοανατολικά της Πρεμετής (Νότια Αλβανία-Βόρεια Ήπειρος) και ενώ έφιππος προσπαθούσε να εμψυχώσει τους άνδρες του, δέχθηκε το εχθρικό πυρ.

Ο μήνας Νοέμβριος (μέρα-μέρα)

Εφημερίδα Μακεδονία, φύλλο της 17ης Νοεμβρίου 1974.

1920: Την 1^η Νοεμβρίου διεξάγονται στην Ελλάδα βουλευτικές εκλογές, ενώ ο στρατός της χώρας εμπλέκεται σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος (επικεφαλής του κόμματος των Φιλελευθέρων) υφίσταται δεινή ήττα από την Ηνωμένη Αντιπολίτευση, έναν συνασπισμό φιλοβασιλικών κομμάτων στον οποίο προΐσταται ο μεγάλος πολιτικός του αντίπαλος, Δημήτριος Γούναρης. Το αποτέλεσμα αυτό θα είναι κομβικό για την περαιτέρω εξέλιξη του Μικρασιατικού ζητήματος, καθώς η επιστροφή του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου στο θρόνο θα πυροδοτήσει μεγάλες αντιδράσεις των συμμάχων μας της Αντάντ και τελικά την απροσχημάτιστη μεταστροφή τους, υπέρ της Κεμαλικής Τουρκίας.